Gemeente Alphen aan den Rijn heeft de laatste jaren veel aandacht gevraagd voor het verschijnen van onbekende boomaantastingen. Op dit moment blijkt dat 25% van alle stadsbomen is aangetast met verschijnselen die niet door biologische oorzaak verklaard kunnen worden.
Deze nieuwe aantastingen komen zowel nationaal als internationaal voor, vooral in het stedelijke gebied. De behoefte aan onderzoek naar deze aantastingen binnen de branche komt op gang. Door actief te zijn betrokken in het onderzoek en door het monitoren van de ziekten met derden probeert de gemeente het risico calculeerbaar te maken. Een volgende stap is om oplossingen te zoeken voor deze bedreigingen van het bomenbestand. Deze aanpak hoort bij het verantwoordelijk voeren van beheer.
In 2006 is door de dienst Groenvoorziening van de gemeente melding gemaakt van de aanwezigheid van knobbels op de bast van diverse stadsbomen. Sinds die tijd zijn diverse onderzoeken uitgevoerd en nog steeds lopend naar het voorkomen van bastknobbels, – necrose, -scheuring en -bloeding. Hierbij wordt met name gekeken naar het verband tussen elektromagnetische velden (GMS- en UMTSzendmasten) en de knobbels.
Tot op heden is niet onomstotelijk vastgesteld dat dit de oorzaak is van de bastknobbels, echter, het kan ook niet worden uitgesloten. Er is in dit onderzoek geen bewijs gevonden dat bastknobbels en scheuren worden veroorzaakt door EM-velden. Hierbij is opgemerkt dat niet kan worden uitgesloten dat langere belasting wel dergelijke effecten kan veroorzaken. Er zijn bij dit onderzoek ook geen significante verschillen gevonden in lengtegroei, diktegroei van de stam en bladaantallen bij wilg (onderzocht in 2012) en bladaantallen bij essen (onderzocht in 2011 en 2012). In 2010 en 2011 is metaalglans van het blad als gevolg van epidermisnecrose waargenomen. Ook werd over de periode 2010-2012 significante epidermisnecrose vastgesteld (met en zonder metaalglans) significant voor klimaatcellen mét EM-velden met een overschrijdingskans van 0.4%.
In 2010 en 2011 trad bladkrulling intensiever op in de klimaatcellen mét EM. In 2011 vormde essenbladeren die belast waren mét EM-velden een kleverig exsudaat. De proefomvang en het aantal herhalingen van het onderzoek dat door Wageningen University & Research centre werd uitgevoerd in de periode 2010-2012 maken dat alle uitkomsten als indicatief moeten worden geïnterpreteerd. In relatie tot het buitenonderzoek dat in 2012 werd uitgevoerd door Praktijk Onderzoek Plant & Omgeving wordt een onderzoekslocatie aanbevolen waar storende factoren met effecten op de groei van bomen zoveel mogelijk worden uitgesloten. Vervolgonderzoek met voldoende herhalingen draagt bij aan statistisch betrouwbare uitspraken.
Gastheer
De bastknobbels zijn waargenomen bij zeer diverse boomsoorten, met name bij beuk, linde, es en eik.
Symptomen
De onbekende aantastingen uiten zich in bastknobbels, bastscheuringen, bastnecrose en bastbloedingen. De symptomen zijn het gehele jaar aanwezig bij de bomen, de aantastingen kunnen verergeren.
Monitoring
De gemeente Alphen aan de Rijn heeft het voortouw genomen in onderzoek naar deze aantasting. In 2007, 2008 en 2009 zijn 121 bomen in Alphen aan den Rijn onderzocht op afwijkingen. Afwijkingen werden onderzocht en de gezondheid van de bomen worden gemonitord. In 2017 wordt opnieuw een inspectie uitgevoerd bij 121 bomen.
Maatregelen
Er zijn geen maatregelen bekend om deze aantastingen te verminderen of te doen verdwijnen.
Communicatie
Wanneer meer duidelijkheid bestaat rondom de oorzaak en gevolgen van de onbekende aantastingen, informeert de gemeente haar inwoners hierover via de (gemeentelijke) website.
.
Diverse boomaantastingen, bastvlekken, bastscheuren, bastlijnen, bastknobbels.