Essentaksterfte wordt veroorzaakt door de schimmel Chalara fraxinea. De aantasting is in 2011 voor het eerst waargenomen in Groningen en komt inmiddels in heel Nederland voor. De schimmel heeft zich inmiddels gevestigd in de groene ruimte en is niet meer uit te roeien of in te
perken, waardoor een vondst niet gemeld hoeft te worden.
Gastheer
Boomaantastingen door deze schimmel zijn bekend bij de volgende essensoorten:
- Fraxinus excelsior (gewone of Europese es)
- Fraxinus angustifolia (smal- of eenbladige es)
- Fraxinus nigra (zwarte es)
- Fraxinus pennsylvanica
- Fraxinus ornus (pluimes)
- Fraxinus americana
- Fraxinus mandschurica
De onder 1, 2 en 3 genoemde soorten lijken het meest voor aantasting gevoelig te zijn, de onder 6 en 7 genoemde soorten lijken het minst
gevoelig voor een aantasting. Er zijn aanwijzingen dat sterke snoei essen extra gevoelig maakt voor infectie. De bomen worden besmet door sporen
van de schimmel in de lucht en via besmet plantmateriaal.
Symptomen
Essentaksterfte is te herkennen door zichtbare symptomen bij de bladeren, twijgen, takken en stammen van essen. De bladeren vertonen een
bruinverkleuring van de bladsteel, gevolgd door afsterving en bruinverkleuring van (delen van) het blad. Op dunne twijgen ontstaan in het begin donkere verkleuringen in de bast. De schimmel tast zowel blad als bast, maar geen hout aan. Wanneer de bast afsterft wordt de sapstroom
geblokkeerd. Twijgen of takken verdrogen hierdoor volledig. De aantasting van het blad en de bast hoeven niet gelijktijdig op te treden. Zo kan het ene jaar het blad worden aangetast en het jaar daarna de bast.
Bij oudere aantastingen is de bast ingezonken en lichter gekleurd. Op dikkere takken en stammen ontstaan bastverkleuringen vaak rond de aanzet van een zijtak. Deze verkleuringen zijn vaak langgerekt en kunnen uiteindelijk de tak of stam helemaal omvatten, waarna het bovenliggende deel van de boom afsterft.
Jonge bomen lijken vatbaarder voor een aantasting. Maar ook in oudere bomen kan takafsterving worden aangetroffen. Bij ernstige
aantasting kan dit leiden tot het geheel afsterven van de boom.
Alleen laboratoriumonderzoek kan met zekerheid aantonen dat de waargenomen symptomen bij de es zijn veroorzaakt door Chalara fraxinea.
Bladeren, twijgen en takken en vervolgens ook hele essen kunnen afsterven door deze ziekte. De schimmel kan zowel jonge als oude bomen in de groene ruimte en bij de boomkwekerij aantasten.
.
Voorbeeld van aantasting door essentaksterfte 
Maatregelen
Bij beplantingen bestaande uit essen is het raadzaam de bomen jaarlijks te inspecteren zodat snel kan worden ingegrepen en verdere verspreiding van de aantasting verminderd wordt. Tijdig verwijderen van aangetaste soorten is raadzaam, echter zoals de NVWA aangeeft, is de aantasting in Nederland niet meer volledig in te dammen. Een eenmaal aangetaste boom kan niet
meer genezen. De enige maatregel die afdoende werkt is het verwijderen van de aangetaste bomen. De gemeente zal bij grootschalige kap, vanwege essentaksterfte, haar inwoners informeren.